માથાના દુઃખાવાના કારણો, લક્ષણો તથા ઘરેલુ ઉપાય

માથાનો દુખાવો ઉકેલ, ક્લસ્ટર માથાનો દુખાવો, માથું ભારે લાગવું વગેરે વિષે.

માથાનો દુખાવો એ એક સામાન્ય સમસ્યા છે જે કોઈને પણ થઇ શકે છે. ઘણા લોકો આને સામાન્ય ગણાવે છે તો કેટલાક લોકો એવા છે કે જે ઝડપથી છૂટકારો મેળવવા માટે તબીબી સલાહ લીધા વગર જ માથાના દુખાવાની મેડિકલ સ્ટોરમાથી દવા લે છે, જે સારું નથી. માથાનો દુખાવો ઘણા સામાન્ય કારણોથી થઈ શકે છે. આવા કેસમાં, તમારે તેનાથી સંબંધિત આવશ્યક માહિતી જાણવી જોઈએ. ઉપરાંત, ધ્યાનમાં રાખો કે ઘરેલું ઉપાય એ માથાના દુખાવા માટેનો ઉપચાર નથી, તે પીડાને અમુક હદ સુધી સરળ બનાવવા માટે કામ કરી શકે છે. જો માથાનો દુખાવો વધુ થઈ રહ્યો હોય, તો પછી તબીબી સારવાર લેવી અનિવાર્ય છે.

માથાનો દુઃખાવો

💕માથાના દુખાવાના પ્રકાર અને લક્ષણો :

૧.સ્ટ્રેસ ઓફ : તે એક સૌથી સામાન્ય માથાનો દુખાવો છે. આ પ્રકારના માથાના દુખાવામાં, વ્યક્તિને તેના માથાની બંને બાજુ તીવ્ર પીડા અનુભવાય છે, જાણે કે કોઈ વ્યક્તિ બંને બાજુથી માથું દબાવતું હોય. આ પ્રકારના માથાના દુખાવામાં નીચેના લક્ષણો હોઈ શકે છે.

• માથા, ગળા, ખભા અને જડબામાં કડકતા.
• સુવામાં તકલીફ
• ગળામાં અને માથાના પાછળના ભાગમાં દુખાવો.
• પીડા અડધા કલાકથી 7 દિવસ સુધી હોઈ શકે છે.
• તણાવ, અવાજ અથવા કંટાળાને લીધે પીડા વધી શકે છે.

૨. આધાશીશી :આધાશીશીમાં દુખાવો માથાની એક બાજુ હોય છે, જેના કારણે તે આધાશીશી તરીકે ઓળખાય છે. આમાં, દર્દીને માથામાં કંઈક કાપવા જેવી પીડા અનુભવાય છે. આનું કારણ હજુ સુધી યોગ્ય રીતે જાણી શકાયું નથી, પરંતુ કેટલીક વસ્તુઓ માઇગ્રેઇન્સને ઉત્તેજીત કરી શકે છે. જેમ કે - વધુ અથવા ખૂબ ઓછી ઊંઘ, હોર્મોનલ ફેરફારો, અવાજ, તાણ અથવા અસ્વસ્થતા. આ પ્રકારના માથાના દુખાવામાં નીચેના લક્ષણો હોઈ શકે છે.

• આધાશીશી ધીમેથી શરૂ થાય છે અને ધીરે ધીરે તીવ્ર બને છે.
• ઉબકા અથવા ઉલટી.

૩. ક્લસ્ટર માથાનો દુખાવો :આ પ્રકારનો માથાનો દુખાવો બહુ ઓછા લોકોમાં જોવા મળે છે. માથાની એક બાજુ તીવ્ર પીડા થાય છે. આંખોમાં ખેંચાણ અને ભારે જેવી લાગે છે. ઉપરાંત, આંખોની આસપાસ પીડા પણ અનુભવી શકાય છે. આ પીડા 15 મિનિટથી 3 કલાક સુધી રહેતી શકે છે. આ પ્રકારના માથાના દુખાવામાં નીચેના લક્ષણો હોઈ શકે છે.

• આ પીડા ચહેરાની એક બાજુ અને આંખોની નજીક અનુભવાઈ શકે છે.
• તે 5 થી 10 મિનિટની અંદર વિકસી શકે છે અને 2 કલાક સુધી ચાલુ રહે છે.
• આંખો અથવા આંખો હેઠળ સોજો.
• આંખ લાલ થાય છે.
• વહેતું નાક અથવા અનુનાસિક ભીડ.

૪.સાઇનસ માથાનો દુખાવો : સાઇનસમાં દુખાવો માથાના આગળ અને ચહેરા પર અનુભવાય છે. જ્યારે ગાલ, નાક, માથું અને આંખોમાં સાઇનસ પોલાણ હોય છે ત્યારે આ પ્રકારનો માથાનો દુખાવો થાય છે. સવારે ઉઠ્યા પછી કોઈ વ્યક્તિ જાગે છે અથવા માથું નમે છે ત્યારે આ માથાનો દુખાવો વધુ તીવ્ર બને છે તેના કેટલાક લક્ષણો આ રીતે હોય શકે છે.

• વહેતું નાક.
• અનુનાસિક ભીડ.
• ચહેરા પર દબાણ અથવા દુખાવો.
• શ્વાસ લેવામાં તકલીફ.
• ગળામાં દુખાવો.
• કફ

💕માથાના દુખાવાના કારણો :

• તણાવ
• દાંત અથવા જડબાની સમસ્યા
• ચેપ
• આહાર (અતિશય આહાર અથવા ભૂખ સહન કરવી)
• આંખની સમસ્યા
• આંતરસ્ત્રાવીય બદલાવ
• અમુક દવાઓ
• કાન, નાક અથવા ગળાને લગતી સમસ્યાઓ
• ચેતાતંત્રનો રોગ
• ગળા, માથા અથવા કરોડરજ્જુને કોઈપણ પ્રકારની ઇજા
• હાયપરટેન્શનની સમસ્યા
• ખોટી મુદ્રામાં સૂવું
• દારૂનો દુરૂપયોગ
• હવામાન અથવા તાપમાનમાં ફેરફાર - ખૂબ જ ઠંડી અથવા ભારે ગરમી
• ખૂબ અવાજને લીધે
• ડિહાઇડ્રેશન
• રક્ત વાહિનીઓમાં બળતરાના કારણે
• સંધિવ
• મગજ ની ગાંઠ

💕માથાના દુખાવા માટેના ઘરેલું ઉપાય :

નીચે જણાવેલ આ ઉપાયો માથાના દુખાવાની દવા નથી, પરંતુ થોડા સમય માટે હળવા માથાના દુખાવાને દૂર કરવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.

1. બરફ
રીત

• જો કોઈને ઉનાળા દરમિયાન માથાનો દુખાવો થાય છે, તો કોઈ બરફની થેલીઓમાં બરફના ટુકડાઓ ભરીને કપાળ, ગળાની પાસે 10 થી 15 મિનિટ સુધી પાછળ રાખી શકે છે.
• જો કોઈની પાસે બરફની થેલી નથી, તો કોઈ બરફના ટુકડાને કપડામાં બાંધી શકે છે અને તેને થોડો સમય પીડાદાયક સ્થળે રાખી શકે છે.

ફાયદા

• માથાના દુખાવા માટે સૌથી સહેલો રસ્તો ઠંડો બરફ છે.
• તે લાંબા સમયથી માથાના દુખાવા માટે સ્વ-સંભાળના ઉપાય તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે.
• આ ઉપાય આધાશીશી માટે ખાસ ફાયદાકારક છે.

2. આદુ
રીત

• એક વાસણમાં પાણી ઉકાળો.
• આદુના ચાર નાના ટુકડા ઉકળતા પાણીમાં નાંખો.
• હવે આ ઉકળતા પાણીને થોડા સમય માટે ઢાકીને રાખો.
• થોડા સમય પછી મિશ્રણને ચાળવું અને પીવું.
• આ મિશ્રણના એક કે બે કપ એક દિવસમાં પી શકાય છે.
• ઇચ્છો તો તમે આદુનો પાઉડર પણ વાપરી શકો છો.

ફાયદા

• માથાનો દુખાવો કરવાના ઘરેલું ઉપાયો વિશે વાત કરતા, આદુ એક અસરકારક ઉપાય છે.
• આદુ આયુર્વેદિક દવા જેવી આધાશીશીમાં અસરકારક હોઈ શકે છે.
• ખરેખર, એક અધ્યયન દર્શાવે છે કે દર ચાર કલાકે ત્રણથી ચાર દિવસ માટે 500-600 મિલિગ્રામ આદુનો પાવડર લેવાથી આધાશીશીની સમસ્યાઓથી ઘણી રાહત થાય છે .

3. તુલસીનો છોડ
રીત

• એક અથવા બે ચમચી કોપરેલ તેલ સાથે તુલસીના તેલના એક કે બે ટીપાં તેલ મિક્સ કરો.
• હવે આ તેલના મિશ્રણથી કપાળ અને ગળાને હળવા માલિશ કરો.
• પછી તેને થોડા કલાકો માટે છોડી દો. જો વધારે દુખાવો થાય તો દર થોડા કલાકે તે લાગુ કરી શકાય છે.
• આ સિવાય તુલસીની ચા બનાવીને પણ સેવન કરવાથી પણ ફાયદો થઈ શકે છે.

ફાયદા

• તુલસીનું આવશ્યક તેલ માથાના દુખાવાથી થોડી રાહત મેળવવા માટે મદદ કરી શકે છે .
• ખરેખર, તુલસી તણાવના લક્ષણો ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે

4. વિટામિન

• કેટલીકવાર માથાનો દુખાવો, ખાસ કરીને આધાશીશી વિટામિનના સેવનથી પણ મટાડવામાં આવે છે.
• અહીં રિબોફ્લેવિન (વિટામિન B) નામનું વિટામિન અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે.
• રિબોફ્લેવિન દૂધ, મરઘાં, બદામ અને લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી જેવા ઘણા ખોરાકમાં કુદરતી રીતે જોવા મળે છે.
• તે માઇગ્રેન એટલે કે અડધા ભાગમાં માથાવા દુખાવાની સારવાર કરવામાં મદદ કરી શકે છે . જો કે, તે માથાનો દુખાવો સંપૂર્ણપણે મુક્ત કરી શકે છે કે નહીં તે અંગે સંશોધન જરૂરી છે.

5. લવિંગ
રીત

• રૂમાલમાં લવિંગ બાંધીને માથાના દુખાવા દરમિયાન લવિંગની ગંધ લઈ શકાય છે.
• આ ઉપરાંત એક અથવા બે ચમચી લવિંગ તેલ બદામ અથવા નાળિયેર તેલમાં મિક્સ કરી કપાળ પર લગાવી શકાય છે.
• તીવ્ર દુખાવાના કેસમાં, થોડા કલાકોના અંતરાલમાં આ મિશ્રણ સાથે સતત કપાળ પર માલિશ કરી શકાય છે.

ફાયદા

• માથાના દુખાવાથી રાહત મેળવવા માટે, લવિંગને બરાબર પીસી લો અને એક ચપટી મીઠું અને દૂધ પણ મેળવી શકાય છે.
• જેઓ તેનું સેવન કરવાનું પસંદ કરતા નથી, તેઓ લવિંગ તેલનો પણ ઉપયોગ કરી શકે છે .

6. કોફી

• માથાના દુખાવાની સારવાર માટે મર્યાદિત માત્રામાં કોફી પી શકાય છે.

7. ગ્રીન ટી
રીત

• એક કપ ગરમ પાણીમાં ગ્રીન ટી ને એકથી બે મિનિટ સુધી રાખવું.
• તેના સ્વાદ માટે તમે થોડો લીંબુનો રસ અને મધ પણ ઉમેરી શકો છો.
• દરરોજ એક થી બે કપ ગ્રીન ટી પી શકાય છે.

હવે જાણો ડાયેટમાં ફેરફાર કરીને માથાનો દુખાવાના કેવી રીતે ઇલાજ કરવો.

💕માથાનો દુખાવા માટે શું ખાવું અને શું ન ખાવું - માથાનો દુખાવો માટેનો આહાર

માથાનો દુખાવો ક્યાંક યોગ્ય આહાર ન લેવા માટેનું કારણ હોઈ શકે છે. તેથી લેખના આ ભાગમાં, અમે ખોરાક સાથે માથાના દુખાવાની કેવી રીતે સારવાર કરવી તે વિશે માહિતી આપી રહ્યા છીએ. માથાના દુખાવાથી છૂટકારો મેળવવા માટે શું ખાવું તે જાણો.

💕શું ખાવું ~

• મેગ્નેશિયમ - સમાવિષ્ટ ખોરાક સામગ્રી - મેગ્નેશિયમની ઉણપ માથાના દુખાવાનું કારણ બની શકે છે . આવા કેસમાં કેળા, કાજુ અને બદામ જેમાં મેગ્નેશિયમ સમૃદ્ધ ખોરાક ફાયદાકારક થઈ શકે છે.
• વિટામિન ડી અને કેલ્શિયમ - માથાનો દુખાવો પણ વિટામિન-ડી આહારના સેવન દ્વારા સારવાર કરી શકાય છે  ખાસ કરીને, વિટામિન-ડી અને કેલ્શિયમ સમૃદ્ધ આહાર એક સાથે લેવાથી આધાશીશી અને જૂનો માથાનો દુખાવો નોંધપાત્ર રીતે રાહત મેળવી શકાય છે . વિટામિન-ડી નો શ્રેષ્ઠ સ્રોત સૂર્યના કિરણો છે. આ ઉપરાંત, ઇંડાની જરદી અથવા મશરૂમ્સ વિટામિન-ડી માટે પણ લઈ શકાય છે. લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી જેવા કે કેળા, બદામ, દૂધ વગેરે કેલ્શિયમ માટે લઈ શકાય છે.
• પાણી - શરીરને સ્વસ્થ રાખવા માટે પાણી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, પરંતુ ઘણા લોકો આ ભૂલી જાય છે અને પાણી ઓછું પીવે છે. શરીરમાં પાણીનો અભાવ ઘણા રોગોનું કારણ બને છે અને માથાનો દુખાવો તેમનો એક છે. તેથી, શક્ય તેટલું પાણી પીવો અને જ્યારે પણ તમે બહાર જાઓ ત્યારે પાણીની બોટલ તમારી સાથે રાખો જેથી તરસ લાગે ત્યારે તમે પાણી પી શકો.

💕શું ન ખાવું~

• વાઇન અથવા અન્ય દારૂનું સેવન ન કરો. તેમાં હિસ્ટામાઇન નામનું રાસાયણિક તત્વ હોય છે, જેનાથી માથાનો દુખાવો થઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, ચીઝનો ઉપયોગ ટાળો કારણ કે કેટલીક વિશેષ ચીજોમાં હિસ્ટામાઇન પણ હોઈ શકે છે .
• ચોકલેટ ન ખાવ, તેનાથી આધાશીશી માથાનો દુખાવો થવાનું જોખમ વધી શકે છે.
• કેફીનયુક્ત ખોરાકના વપરાશને ટાળો, પરંતુ ધ્યાનમાં રાખો કે જો કોઈને કેફીનથી ભરપુર ખોરાક લેવાની ટેવ હોય, તો એકાએક તેનું સેવન બંધ કરવાથી પણ માથાનો દુખાવો થાય છે. આવી સ્થિતિમાં કેફીનનું પ્રમાણ ઓછું કરવું વધુ સારું છે.

હવે તમારા મનમાં એ સવાલ ઉભો થાય છે કે શું આ લેખમાં જણાવેલ માથાના દુખાવા માટેના ઘરેલું ઉપાય ક્રોનિક માથાના દુખાવાની સારવારમાં મદદરૂપ છે કે નહીં.

💕શું આ ઘરેલું ઉપાય ક્રોનિક માથાનો દુખાવો મટાડી શકે છે?

આ લેખમાં વર્ણવેલ માથાના દુખાવ માટેના ઘરેલું ઉપચાર હળવા માથાના દુખાવા માટે અથવા ગંભીર માથાના દુખાવાથી થોડા સમય આરામ માટેના ઉપચાર તરીકે મદદરૂપ થઈ શકે છે. જો લાંબો સમય માથાના દુખાવાની સારવાર લેવી હોય, તો પછી માથાના દુખાવા માટે તબીબી સારવારનો આશરો લો. માથાનો દુખાવો કેટલાક અન્ય રોગનું લક્ષણ પણ હોઈ શકે છે, તેથી બેદરકારી ન લો. માથાના દુખાવા માટે ઘરેલું ઉપાય અને સંતુલિત આહારની સાથે શારીરિક પ્રવૃત્તિ, યોગ અને કસરત પણ જરૂરી છે.

💕માથાના દુખાવા માટે તમારે ક્યારે ડોક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ?

કેટલાક માથાના દુખાવા ગંભીર બીમારીઓની નિશાની પણ હોઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, નીચે જણાવેલ બાબતો પર ધ્યાન આપો અને જો આમાંના કોઈ લક્ષણો દેખાય છે, તો પછી વિલંબ કર્યા વગર ડોક્ટરની સલાહ લો

• જો માથાનો દુખાવો પ્રથમ વખત થાય છે અને તે નિયમિતતામાં વિક્ષેપ પાડે છે.
• જો અચાનક ખૂબ જ તીવ્ર માથાનો દુખાવો થાય છે.
• માથાના પાછળના ભાગમાં દુખાવો.
• જો નિયમિત માથાનો દુખાવો થાય છે અને કોઈ પણ એક સમયે ખૂબ માથાનો દુખાવો થાય છે.
• જો તમને માથાના દુખાવા સાથે બોલતા, જોવામાં, સમજવામાં અથવા હાથ-પગ હલાવવામાં મુશ્કેલી આવે છે. જો તમારી યાદશક્તિ નબળી પડી જાય અથવા મૂંઝવણ થવા લાગે, તો તબીબી સલાહ લો.
• 24 કલાકમાં તીવ્ર માથાનો દુખાવો.
• તાવ, ઉબકા, ઉલટી, સખત ગરદન સાથે માથાનો દુખાવો.
• જો માથાનો દુખાવો માથામાં ઈજા પછી શરૂ થાય છે.
• જો માથાનો દુખાવો ખૂબ જ ગંભીર હોય અને એક આંખમાં દુખાવો થાય અને આંખ લાલ હોય.
• જો કોઈની ઉંમર 50 વર્ષથી ઉપર છે અને તેને વારંવાર માથાનો દુખાવો થાય છે.
• જો કોઈને ક્યારેય કેન્સર, એચ.આય.વી અથવા રોગપ્રતિકારક શક્તિને લગતી સમસ્યાઓ હોય અને અચાનક જ માથાનો દુખાવો શરૂ થાય છે.

💕માથાના દુખાવા માટે નિવારણ ટિપ્સ

માથાના દુખાવા માટેના ઘરેલું ઉપાય પછી, માથાનો દુખાવો ટાળવાની કેટલીક સરળ રીતો નીચે જાણો .

• ઠંડા અથવા ગરમ પાણીથી સ્નાન કરો.
• ધીમેધીમે ગળા અથવા માથા પર માલિશ કરો.
• ધૂમ્રપાન કરશો નહીં અથવા દારૂ પીશો નહીં.
• માથા પર ઠંડા કપડા મૂકો.
• અંધારાવાળા અને શાંત રૂમમાં આરામ કરો.
• સંપૂર્ણ ઊંઘ.
• ઓશીકું બદલો.
• જો તમને આંખની તકલીફ છે અને કોઈ ચશ્માં લગાવે છે, તો નિયમિતપણે ચશ્મા લગાવો.
• કસરત કરો.
• ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો.
• ટીવી, ફોન, લેપટોપ અથવા કમ્પ્યુટરની સામે લાંબા સમય સુધી બેસો નહીં.

આ લેખ વાંચ્યા પછી, ઘણા લોકોએ જાણવું જ જોઇએ કે જો માથાનો દુખાવો હોય તો શું કરવું જોઈએ. માથાના દુખાવાની દવા લેતા પહેલા ઉપરોક્ત માથાના દુખાવા માટેના ઘરેલું ઉપાય અપનાવીને ફરક અનુભવો, જો એવું લાગે કે માથાનો દુખાવો ફરીથી ન થાય, તો યોગાસન અપનાવી શકાય છે. જો તમને હજુ પણ માથાનો દુખાવો થઈ રહ્યો છે, તો પછી માથાના દુખાવાની સારવાર વિના વિલંબથી કરાવી લેવી. જો માથાનો દુખાવો ક્રોનિક છે, તો પછી સારવાર માટે ડોકટરની મુલાકાત લો. આશા છે કે આ લેખ તમારા માટે મદદરૂપ થશે. તંદુરસ્ત રહો અને સ્વસ્થ બનો.